Double Take
De Koude Oorlog, Hitchcock en de opkomst van de televisie worden ingenieus aan elkaar gekoppeld in deze elegante collage van nieuws-, reclame- en filmbeelden.
Meer info
Johan Grimonprez over Double Take: 'Er is maar één Hitchcock'
Zijn collagefilm Double Take is een mindfuck. En wie de Vlaamse filmmaker Johan Grimonprez aan het woord laat, weet hoe dat komt.
In razend tempo buitelen de onafgemaakte gedachten, vrije associaties en hele en halve ideeën over elkaar heen. Van de Amerikaanse zoektocht naar een vijand na de val van de Muur, via de dubbelzinnigheid van liefdesrelaties en moorden in Hitchcocks thrillers, tot de continue beeldenstroom op Youtube en televisie.
In Double Take is Grimonprez even creatief in het leggen van verbanden, zodanig dat het grenst aan paranoia. Het Kitchen Debate tussen Nixon en Chroesjtsjov in 1959 wordt gekoppeld aan de opkomst van televisie, dubbelgangers van Hitchcock en de Amerikaans-Russische strijd om de macht in de ruimte in de jaren zestig. 'Associatief misschien, maar er zit wel een ondergrondse logica in', verdedigt Grimonprez zich. 'Uiteindelijk keert mijn denken terug op bepaalde basisthema's. Precies zo zit er een rode draad in de film. Dat is de verhaallijn over Hitchcocks dubbelganger Ron Burrage, geschreven door Tom McCarthy. Die baseerde zich op het essay August 25, 1983 van Jorge Luis Borges, die zich weer baseerde op Dostojevski.'
Verschuiving
De film is volledig opgebouwd uit zulke 'double takes'. Het idee van spiegeling en verdubbeling keert terug op allerlei niveaus, vertelt Grimonprez. 'Bij het maken van een 'double take' treedt er wel altijd een verschuiving op in de betekenis. Ron Burrage mag misschien op Hitchcock lijken, maar niet in alle opzichten. Er is maar één Hitchcock. Al kun je ook betogen dat zijn fictieve lookalike eigenlijk échter is.'
Double Take is met gemak de meest grensverleggende archieffilm op IDFA: fictie verandert in documentaire en vice versa. Scènes uit Hitchcocks The Birds, reclamefilmpjes voor de eerste oploskoffie, journaalbeelden over de Cubacrisis, Grimonprez mengt ze even radicaal als een schilder zijn verf.
Zijn film gaat buiten de gevestigde categorieën: is het een documentaire? Is het fictie? Is het videokunst? Is het een internetremix? 'Dat hij draait op een documentairefestival, straks in Nederland uitgaat in de bioscoop en ondertussen door het Tate Modern is aangekocht, onderstreept dat alleen maar. Voor wie graag in hokjes denkt, is het ongetwijfeld verwarrend, ik vind het alleen maar mooi dat de betekenis van mijn film voortdurend verandert.'
