At Home in the World
Op de Rode Kruis-school in Denemarken worden jonge vluchtelingen voorbereid op het reguliere onderwijs. Onder hen de introverte, uit Tsjetsjenië gevluchte Magomed.
Meer info
'Kinderen spreken met elkaar asiel-Deens'
Andreas Koefoed filmde voor At Home in the World een jaar in een speciale klas in Denemarken waar jonge vluchtelingen Deense taalles krijgen.
‘Hoe is het om elke dag naar school te gaan terwijl tachtig procent van je klasgenoten binnen een jaar alweer vertrokken is? Hoe maak je nieuwe vrienden? Wie mogen in Denemarken blijven en wie niet?’ Dat waren enkele vragen die Andreas Koefoed had na het lezen van een krantenartikel over de Rode Kruis-school, waar jonge vluchtelingen hun eerste Deense lessen krijgen. ‘In 2011 besloot ik een jaar lang zo’n klas te volgen’, vertelt Koefoed. De lerares, Dorte Ortved, is meegekomen naar IDFA. Zij weet als geen ander hoe complex én dankbaar het lesgeven kan zijn – ook al krijgt uiteindelijk niet iedereen een verblijfsvergunning: ‘Educatie is nooit verloren tijd.’
In Denemarken moet ieder kind in een asielzoekerscentrum binnen één of twee weken in de schoolbanken zitten. Deze kinderen blijken de nieuwe taal bijzonder snel op te pikken. Ortved: ‘Als ze je eenmaal vertrouwen, zijn ze enorm leergierig. En de regelmaat doet ze goed. Binnen een maand of drie begrijpen de meesten al zo’n beetje Deens. Ook omdat ze in gemengde asielcentra met anderen ‘asiel-Deens’ spreken.’
Camera snel geaccepteerd
Iedere dinsdag verwelkomt de Rode Kruis-school nieuwe leerlingen; alle kinderen die een hoger niveau bereiken stromen door naar een reguliere basisschool. Koefoed volgde een dozijn leerlingen in de voortdurende veranderende groep van Ortved.
Koefoed: ‘Na een korte periode van onwennigheid, accepteerden de leerlingen razendsnel de camera; het filmen werd onderdeel van het schoolgaan.’
Ortved: ‘Ze vonden het zelfs zo leuk dat ze me regelmatig vroegen of zíj vandaag het microfoontje mochten dragen.’
Zo’n zes verhalen zijn in de film beland, met Magomed als hoofdfiguur. Koefoed: ‘Deze Tsjetsjeense tienjarige vond ik zo’n intrigerende jongen. Hij was lastig te peilen, maar krachtig.’ Ook Ortved had een zwak voor Magomed. ‘Hij sprak niet veel, maar had een hoge status in de groep, raakte nooit betrokken bij gevechten en was op een prettige manier zelfverzekerd.’
Anno 2015 hebben vier van de zes kinderen, onder wie Magomed, een verblijfsvergunning. Twee hangt mogelijke terugkeer boven ’t hoofd. Koefoed: ‘Hun ouders zijn psychiatrische patiënten die in Denemarken mogen blijven tot ze beter zijn. Daarna worden de families teruggestuurd. Het leidt tot heftige situaties, want deze mensen moeten zo’n beetje verplicht ziek blijven opdat hun kinderen kunnen blijven. Ik vind het een lacune in de Deense wet dat het lot van kinderen altijd gelieerd is aan dat van de ouders. We spraken onlangs met een twintigjarig meisje dat ooit op deze school zat en al vijftien jaar in Denemarken woont. Haar moeder was lang ziek, maar nu ze beter is moeten ze binnenkort terug naar Armenië. Ondertussen voelt dit meisje zich totaal Deens en heeft ze een goede baan.’
Ook Ortved ziet zulke dingen regelmatig gebeuren: ‘Vaak herinneren ze zich hun thuisland nauwelijks of spreken ze hun oorspronkelijke taal amper.’ Qua onderwijs zien ze het anno nu niet zo somber in. Ortved: ‘Hoe druk het momenteel ook is in de vluchtelingencentra, ieder kind krijgt nog altijd onderwijs – zelfs als ze uiteindelijk moeten terugkeren.’