Tegenover HIROSHIMA MON AMOUR zet ik een programma van drie films die alle een reflectie op de dood bevatten. Er zit in hun gezamenlijke presentatie ook een visie op stijl. Stijl is erg labiel; stijl moet in de loop van een film - en in de samenhang die tussen films ontstaat - veroverd worden; stijl moet wat mij betreft vele talen bevatten, want je werkt met het heterogene, ongelijksoortige, innerlijk tegenstrijdige teneinde, heel even maar, een samenhangende wereld zichtbaar te maken. Stijl gaat voorbij aan uiterlijke stijlkenmerken. Al vele malen heb ik VAKANTIE VAN DE FILMER en DE TIJD samen getoond, want het lijkt me dat ze ten dele over hetzelfde gaan: familie (ook de niet-genetische familie die je in de loop van je leven kiest), het in elkaar schuiven van verleden en heden, en iets wat ik noem: de fotografische emotie. Beide films eindigen met een fade-out naar wit.
Maar terwijl de tijd bijna gefixeerd is binnen zijn formele middelen, is VAKANTIE bijna een amateurfilm: de vorm is er, maar houdt zich veel meer gedeisd. Binnen de spanning tussen die twee gemoedstoestanden wil ik werken. Ik probeer de afstand ertussen zo groot mogelijk te maken, tot het punt waar de spanning nog net niet breekt. Als men VAKANTIE telkens weer "zo toegankelijk" noemt: toegankelijke films zijn er in alle fasen van mijn werk, ik maak ze graag, zij zijn een deel van mijn leven. Maar toegankelijkheid is voor mij niet het einddoel. Er is geen einddoel, alleen een doorgaande poging het onverzoenlijke te verzoenen in een gesprek tussen gelijksoortigheden: alledaagse geheimen en hermetische banaliteiten, met daarachter de hartverscheurende ellende van de wereld waar geen beginnen aan is.
Vooraf DE DEUR, een kleine, snelgeslepen steen. Hij gaat over het verlies dat mijn vriend Bert Schierbeek moest lijden en over de wijze levensinstelling waarmee hij het te boven komt. Over de poëzie die hem daarbij helpt.
Johan van der Keuken
Credits